مواد و روش ها
مواد و روش ها
مواد خام
کوتر ماهی (Sphyraenajello) به صورت صید تازه از بازار روز بندر عباس خریداری گردید و پوست کنی و فلسگیری شد و تا زمان مصرف در 20- درجه سانتیگراد نگهداری شد. متوسط طول ماهیان مورد استفاده 50 تا 60 سانتی متر بود.
استخراج ژلاتین
ژلاتین پوست بر اساس روشGudmundssonandHafsteinsson, 1997و (Gime´nezetal., 2005) استخراج شد. پوست منجمد یک شب در یخچال 4 درجه سانتیگراد یخ زدایی و با آب شسته و آبگیری شد. مواد حاصله در محلول نمک8/0 نرمال در دمای 4 درجه سانتیگراد تیمار و شستشو گردید. از سه پیش تیمار مختلف برای استخراج ژلاتین استفاده شد: در تیماراول پوست حاصله در محلول سود 1/0% به مدت 40 دقیقه، اسید سولفوریک 1/0% به مدت 40 دقیقه و محلول 5/0% اسید سیتریک به مدت 40 دقیقه مغروق گشت (ژلاتین 1). در تیمار دوم از محلول سود 2/0% به مدت 40 دقیقه, اسید سولفوریک 2/0% به مدت 40 دقیقه و محلول 1% اسید سیتریک به مدت 40 دقیقه (ژلاتین 2) و در تیمار سوم محلول سود 4/0% به مدت 40 دقیقه, اسید سولفوریک 4/0% به مدت 40 دقیقه و محلول 2% اسید سیتریک به مدت 40 دقیقه استفاده شد(ژلاتین 3). بعد از هر بار مغروق سازی پوستها با آب جاری شسته شد تا زمانی که pH به 7 برسد. هر مغروق سازی و شستشو 3 بار تکرار گردید که برای هر کدام مجموعاً 2 ساعت به طول انجامید. نسبت پوست به محلول شستشو (بر اساس وزن تر) 1 به7 بود. در انتها پوستها با آب مقطر شستشو شدند تا مواد باقی مانده برطرف گردد.استخراج نهایی در آب مقطر و دمای کنترل شده بین 40 تا 50 درجه سانتیگراد برای 12 ساعت انجام شد.نسبت وزن پوست به آب مقطر 1 به 3 بود. محلول شفاف استخراج شده توسط قیف بوخنر و کاغذ صافی MN شماره 1 فیلترگردید.محلول حاصله در یک روتاری اواپوراتور تغلیظ شد و در نهایت توسط فریز درایر خشک گردید. ماده جامد حاصله پودر و در کیسه های پلی اتیلنی خشک زیپ دار نگه داری شد.
آنالیز تقریبی ژلاتین و مواد اولیه
آنالیز تقریبی بر اساس روش استاندارد انجام گردید (AOAC ، 1995). آنالیز چربی به روش Bligh و Dyer ( 1959) انجام گردید. جهت آنالیز محتوی پروتئین از روش برادفورد (1976) برای پروتئین محلول و روش ماکروکلدال برای مواد جامد استفاده شد و بر این اساس میزان بازیابی پروتئین سنجش شد.
تعیین دمای شروع تشکیل ژل
دمای شروع تشکیل ژل بدین صورت تعیین شد که محلول 10% ژلاتین در یک لوله آزمایش با دیواره نازک (12 میلی متر * 75 میلی متر ) تهیه گردید. جهت تهیه محلول، 10 گرم پودر ژلاتین در 100 میلی لیتر آب مقطر ریخته و پس از هم زدن به مدت 30 دقیقه در دمای اتاق ثابت نگه داشته شد تا ژلاتین آب جذب کند. محلول سپس به حمام آبی 42 درجه سانتی گراد منتقل گردید و 30 دقیقه آرام به هم زده شد. نمونه مجدد به حمام آبی 40 درجه منتقل گردید و با افزودن آب سرد 2 درجه سانتیگراد به حمام در فواصل 15 ثانیهای سرد شد. یک دماسنج حساس درون نمونه گذارده و در فواصل 15 ثانیهای بیرون کشیده شد. دمایی که در آن محلول ژلاتین از نوک دماسنج نمیچکید به عنوان دمای شروع تشکیل ژل ثبت گردید.
تعیین نقطه ذوب ژلاتین
محلول 67/6 % ژلاتین به شیوه توضیحی برای تعیین دمای شروع تشکیل ژل تهیه و در لوله های آزمایش درب دار (12 میلی متر * 75 میلی متر ) ریخته شد؛ به صورتی که لوله تا نزدیک انتها پر گردید و یک فضای اندک در انتهای لوله خالی باقی ماند. درب لوله ها بسته و برای 16 تا 18 ساعت در دمای 7 درجه سانتیگراد نگهداری شد. سپس به یک حمام آبی 10 درجه سانتی گراد منتقل شد و به صورت وارونه قرار گرفت تا محفظه خالی در سمت کف حمام قرار گیرد. حمام با فواصل یک دقیقه ای به میزان 1 درجه در هر دقیقه با اضافه کردن آب 45 درجه سانتیگراد گرم شد. دمایی که در آن ژل ذوب گردید به صورتی که حباب هوای کف لوله آزمایش شروع به بالا آمدن کرد به عنوان دمای ذوب ژلاتین ثبت شد (JSA, 1996).
آنالیز آماری داده ها
جهت آنالیز آماری از نرم افزار SPSS استفاده گردید. بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنف انجام شد. جهت بررسی داده ها از آنالیز واریانس یک طرفهonewayANOVA و جهت مقایسه میانگین ها از آزمون دانکن استفاده شد.
